Türkmenistanda ýene-de bir uly amnistiýa garaşylýar. Döwlet baştutany her ýyl birnäçe müň adamy bagyşlaýar, ýöne bu gezek Türkmenistanyň prezidenti tussaglaryň boşadylmagy meselesinde iň täsirli çäräni görmegi wada berdi. Hemişe bolşy ýaly, Türkmenbaşynyň özi amnistiýa dalaşgärleriniň sanawyndan göwnünden turanlary erkinlige saýlar. Nyýazow, bu sanawlary watana dönükleri we ykdysady jenaýatlarda günäkärlenen adamlary döwlete ýetiren zyýany üçin öwezini dolmak üçin üns bilen öwrenjekdigini aýtdy. Nyýazow "Köp adam para almak üçin bu sanawlara girýär" -diýdi.
Prezident Daşoguz aýallar koloniýasyna we Türkmenbaşy şäherindäki türmä, aýratyn-da iş kesilen aýallaryň 25% -den gowragyny boşatjak türmesine aýratyn üns berdi. Türkmenbaşy, şeýle hem azatlykdan mahrum edilýän ýerlerde ýagdaýyň, esasanam aýal tussaglary zorlamak praktikasyndan habarlydygyny aýtdy. Bu jenaýata garşy çäre hökmünde erkek garawulyny aýal bilen çalşyp, günäkärleriň birnäçesini takmynan jezalandyrmagy buýurdy.
Şeýle-de bolsa, şu wagta çenli azatlykdan mahrum edilen ýerlerde tussaglar üçin adam şertlerini döretmek maksady bilen jeza çäresini düýpgöter özgertmek baradaky maglumatlaryň ýerine Türkmenistandan başga maglumatlar gelýär. Habarçymyz Oraz Saryýewiň sözlerine görä, geçen çarşenbe güni Tejen respublikan tussaghanasynyň kameralarynyň biriniň tussaglary tussag edilmegiň we iýmitiň şertlerine aç-açan nägilelik bildirmek kararyna geldi. Iýmit zäherlenmeginden zeýrenip, hassahana ýerleşdirilmese, öz-özüni bejermek üçin derman berilmegini islediler. Muňa garamazdan, suddan öňki tussaghananyň administrasiýasy muňa jogap edip, düzediş zähmet edaralarynda tertibi dikeltmekde ýöriteleşen OMON-yň ýörite bölümini çagyrdy. Gozgalaň polisiýasy öz hünärlerini adaty meýilnama laýyklykda amala aşyryp başlady: "nägile" kameradan we iki goňşy kameradan gelen tussaglaryň, saglyk ýagdaýyna garamazdan, köp tussag aýak üstünde durup bilmejek ýagdaýda agyr taýak bilen uruldy. Anna güni birnäçe näsag tussagyň garyndaşlary suddan öňki tussaghanasyna geldi, ýöne olara baryp görmekden ýüz öwürdiler we tussaghananyň golaýyndaky territoriýany derrew terk etmegi haýyş edildi. Şeýle-de bolsa, gelenler para berip türmä käbir dermanlary ibermegi başardylar. Bu, habarçymyza Tejeniň deslapky tussaghanasynyň howpsuzlyk gullugynyň çeşmesi tarapyndan habar berildi. Bu maglumatlary Türkmenistanyň UID ulgamynda işleýän lukmanlaryň biri hem tassyklady.
- Hawa, bu hakykat hakykatdanam bolup geçdi. Öýjükde iki ýa-da üç günüň içinde hemmeler diýen ýaly tropiki dizenteriýa bilen keselledi. 55 dereje yssy we şeýle erbet iýmitlenmek bilen, arassa suw ýok bolsa, bu geň däldir. Näsag gaty çalt ejizleýär, iýip-içip bilmeýär, agyry we içgeçme bilen ejir çekýär. Bu ýerde derrew lukmançylyk gatyşmagy, sanjymlar, agyry dermanlary gerek. Gynansagam, tomus aýynyň başynda bu kesel Türkmenistanda azatlykdan mahrum edilen ähli ýerlere baryp ýetdi we biz, lukmanlar, degişli dermanlarymyz ýoklygy sebäpli adamlara hiç hili kömek edip bilmeris. Tejen SIZO administrasiýasynyň reaksiýasy adaty bir zat: “syrkaw öýjük” administrasiýadan kömek sorap başlady, ikinjisi, ilkinji nobatda tolgunyşyklardan gorkýar we süňk döwýänleri çagyrmakdan başga çäräni bilmeýär-olar syrkawlary öldürýänçäler urýarlar, köpüsi eýýäm ölüme höküm edildi.
W.Wolkow, O.Saryýew.
"Nemes tolkuny".
