Jemgyýetçilik hukuklary boýunça bäş jemgyýetçilik guramasy: Adam Hukuklary boýunça Halkara Hyzmatdaşlyk, Gollandiýa Helsinki Komiteti, Gazagystanyň Adam Hukuklary we Hukuk Dolandyryş Býurosy, Adam Hukuklary üçin Türkmen Başlangyjy we Özbegistanyň Garaşsyz Adam Hukuklaryny Goragçylaryň Başlangyç Topary "Merkezi Aziýa: Internete we beýleki täze aragatnaşyk serişdelerine senzura we gözegçilik" atly hasabatyny taýýarlady diýip, "Hronika Türkmenistan" habar berýar.
Resminama, internetiň we beýleki aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ulanylyşyna gözegçilik edilýän we yzarlanýan Gazagystanda, Türkmenistanda we Özbegistanda ýagdaýlary öwrenýär, “islenmeýän” döwlet syýasatyny tankytlaýan maglumatlary neşir edýän ýa-da ýaýradýan web sahypalar we internet ulanyjylary bir topar ulgamlara girmek üçin süzülýär we petiklenýär,.
Resminamada, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň üçüsiniň häkimiýetleriniň internete we beýleki täze aragatnaşyk serişdelerine bolan repressiw garaýyşlaryny “ekstremizme”, “ýok ediji güýçlere” we milli “howpsuzlyga” we “durnuklylyga” howp salýan beýleki howplara garşy aklamak üçin synanyşandyklaryny nygtalýar. Şeýle-de bolsa, hakykatda bu göreşi söz azatlygy hukugyny çäklendirmek we syýasy oppozisiýany basyp ýatyrmak üçin bahana hökmünde ulanýarlar. Interneti we beýleki aragatnaşyk serişdelerini ulanmaga giň we kesgitli bolmadyk çäklendirmeler halkara adam hukuklary standartlarynyň çynlakaý bozulmagydyr. Adam hukuklaryny goraýjylaryň pikiriçe, söz azatlygyna bolan çäklendirmeler diňe aýratyn ýagdaýlarda we şol hukugy goraýan berk standartlara laýyklykda rugsat edilýär.
Hususan-da, Türkmenistan internet ulanyjylary üçin iň repressiw döwletleriň biri diýlip yglan edildi. Internet döwlet telekommunikasiýa monopolisti (hojaýyny) tarapyndan üpjün edilýär we diňe berk senzura görnüşinde. Internet kafe girýänleriň ähli işleri hasaba alyndy we öýdäki internet birikmeleriniň bahalary gaty ýokary bolmagynda galýar. Resminamada ýurtda garaşsyz maglumat almak üçin galan birnäçe serişdäniň biri bolan hemra çanaklaryna garşy täze kampaniýa başlandygy aýdylýar.
www.gundogar.org
