Türkmenistanda oba hojalygyna jogapkär adamlary her wakadan soň aýyrýarlar, ýöne NBCA-nyň synçylarynyň belleýşi ýaly, jeza çäresi bu pudagyň ýagdaýyny gowulaşdyrmak peýdasyz galýar.

Türkmen döwlet habar gullugynyň habaryna görä, 24-nji noýabrda Prezident Saparmurat Nyýazow Ministrler Kabinetiniň ýörite ýygnagyny geçirýär, bu ýerde däne ekiş kampaniýasynyň barlaglary netijesinde ýüze çykarylan düzgün bozulmalaryň çynlakaý ara alnyp maslahatlaşylmagyna garaşylýar.

Däp bolşy ýaly, şeýle wakalar Türkmenistanyň oba hojalygynyň görkezijilerine jogapkär esasy ýerli işgärleriň işden aýrylmagy bilen baglanyşyklydyr. Mysal üçin, ýakynda “hasyl kampaniýasyny guramakdaky gödek düzgün bozmalar”, galplyklar, goşmaçalar, döwlet emlägini şahsy maksatlar üçin ulanmak, guramalardan we kärhanalardan bikanun serişdeleri “hasyl hasabyna” ýygnanlygy üçin satyn alyş we kabul ediş merkezleriniň direktorlarynyNyýazow işden aýyrdy we Balkan we Ahal sebitleriniň ýolbaşçylary türmä iberildi.

NBCA bilen söhbetdeşlik geçiren hünärmenler, häkimiýetleriň ekiş we pagta ýygnamak kampaniýalarynyň şowsuzlygy baradaky aladasynyň düýbünden esaslydygyny we Türkmenistanda oba hojalygynda çynlakaý kynçylyklary görkezýändigini aýtdy.

Olaryň pikiriçe, oba hojalygynda ýalan resminamalaryň ulanylmagy hakykatdanam betbagtçylyk derejesine ýetdi. Aç-açan ykdysady strategiýanyň ýoklugy sebäpli, häkimiýetler daýhanlar üçin meýilleşdirilmedik görkezijileri onlarça gezek çişirip, durmuşa geçirip bilmezlik bolsa köpçülikleýin baha çişirmelere sebäp bolýar.

NBCA-nyň ykdysady bilermeni Annadurdy Hajyýew: "Nyýazow her ýyl häkimiýetler islendik bahadan hasyl talap edilende Sowet usullaryny ulanýar" -diýdi. - [Nyýazow] oba hojalygynyň ýolbaşçylaryna we daýhanlaryna ýazgy ýazmagy öwretdi. Mundan başga-da, resmiler garşy çykmakdan gorkýarlar, sebäbi olar türkmenbaşynyň [Nyýazow] - ýurtda ekin ýetmezçiligi bolmaz- ideologiýasyna berk ýapyşýarlar".

Hünärmenler işgärleriň ýygy-ýygydan üýtgemegi sebäpli dolandyrylýan hiliň pesligini oba hojalygynyň krizisiniň esasy sebäplerinden biri hasaplaýarlar.

Oba hojalygyndaky meýilnamany ýerine ýetirmänligi üçin yzygiderli işgärleriň işden boşadylmagy, soňky bäş ýylda daýhanlaryň meýilleşdirilen çig pagta mukdaryny ýygnap bilmeýändiklerine sebäp boldy, bu ýagdaýda jogapkärçilik, belli bir fermanyň başlygynyň oturgyjynda 3-6 aýlap oturan ýerine ýetirijilerine hemişe ýüklenýärdi.

“Şeýle gysga wagtyň içinde müdiriň oba hojalygynyň çylşyrymlylygyna düşünmäge wagty ýok. Mundan başga-da, alty aýyň içinde türmä iberiljekdigini we şonuň üçin kadaly işläp bilmejekdigini bilýär "-diýip Türkmenistanyň Oba hojalygy ministrligindäki çeşme NBCA-a gürrüň berdi.

Hünärmenleriň belleýşi ýaly, şunuň ýaly şertler wezipeli adamlary sähelçe jenaýat üçin rehimsizlik bilen jezalandyrýan, köp adamy ýokary wezipelerde işlemek islemeýän we oba hojalygynda hünärmenleriň ýetmezçiligine sebäp bolýan dolandyryş usullary.

Aşgabatda NBCA-nyň teswirçilerinden biri: "Adamlar ýokary wezipe almak üçin ozal uly para tölän bolsalar, indi hiç ýere bellenmezligi üçin pul töleýärler" -diýdi.

(NBCA sebitiň dürli künjeginden gelen köp sanly syýasy teswirçiniň düşündirişini we derňewini berýär.)