Türkmen häkimiýetleri ýurtda ykjam aragatnaşygy giňeltmek isleýändiklerini aýtsalar-da, öýjükli telefon eýeleri gepleşikleriň mazmunynyň aňtaw gulluklaryna elýeterli bolmagyndan gorkýarlar.

13-nji maýda Prezident Gurbanguly Berdimuhammedow Russiýanyň “Mobile TeleSystems” (MTS) maýa goýum kompaniýasynyň prezidenti Leonid Melamed bilen duşuşdy, ol öz gezeginde MTS-iň “Türkmenistany telekommunikasiýa pudagyndaky soňky ösüşleri, şol sanda ulanyjylara ýokary tizlikli internete girmegini üpjün etmäge taýýardygyny” mälim etdi.

Rus maýa goýumlary 150 million ABŞ dollary bolar, bu bolsa MTS-e abonentleriň sanyny 1 million adama ýetirmäge mümkinçilik berer.

Resmi maglumatlara görä, häzirki wagtda Türkmenistanda 530 müň öýjükli telefon eýesi bar, olaryň 80 göterimi MTS abonentleri. Öýjükli bazaryň galan bölegi milli operator Altyn Asyr (TmCell)-a degişlidir. Iki operator hem GSM hyzmatlaryny hödürleýärler.

MTS hyzmatlarynyň bahasy Altyn Asyryňkydan has gymmat, ýöne ikinjisi abonentlerine rouming (hyzmat meýdanynyň daşyndaky abonente hyzmatlary (öýjükli aragatnaşyk, Wi-Fi) bermegiň tertibi) hödürlemeýär, üstesine-de, bir nomer almak we gyzyklanýanlary birleşdirmek has uzaga çekýär, käte bir ýyl töweregi.

NBCA synçylary, aragatnaşygyň gymmatlygy we hiliniň pesligi sebäpli öýjükli telefonlarynyň Türkmenistanda henizem gymmat bahaly bir zatdygyny aýdýarlar.

Şeýle-de bolsa, öýjükli aragatnaşyk hyzmatlaryny ulanýan türkmenler mundan beýläk aladalanmaýarlar, gepleşikler wagtynda maglumatlaryň syzmagy mümkin;

Ýerli metbugatyň bir synçysy: "Öýjükli telefony bilen gürleşmek we hemme zat barada sms ýazmak, ýumşak aýdanamyzda, akylsyzlyk"- diýýär.

Beýleki synçylaryň pikiriçe, dissident žurnalistleriň we raýat aktiwistleriniň öýjükli telefonlary, daşary ýurda gidýän ýa-da ýakyn garyndaşlary bolan adamlaryň öýjükli telefonlaryna gepleşikleriň syýasy mazmuny üçin gözegçilik edilip bilner.

Ýurduň demirgazygyndaky Daşoguz welaýatynyň (sebitiniň) ýaşaýjylaryndan biri, türkmen häkimiýetlerini öýjükli telefonda tankytlandygyny, netijede aragatnaşyksyz galandygyny aýtdy.

"Russiýadaky gyzyma telefon edip, oňa biletleriň bahasynyň düýpgöter ýokarlanmagy barada gaharly gürrüň bermäge başladym, birden birikme kesildi we telefon wagtlaýyn petiklendi."

Hukuk goraýjy edaralaryň birindäki çeşme, syýasy meseleleri telefon arkaly ara alyp maslahatlaşmak maslahat berilmeýär, esasanam häzirki zaman tehnologiýalary öýjükli telefonylary “diňleme” hökmünde ulanmaga mümkinçilik berýär, hatda söhbetdeşlik üçin jaň edilmese-de.

Aşgabatdaky bir synçy şeýle gorkularyň esaslydygyna ynanýar.

"Häkimiýetler öňki prezident [Saparmyrat] Nyýazowyň döwründe millionlarça dollara satyn alnan ýörite diňleýiş enjamlaryny zyňmak islemeýär" -diýdi.

NBCA