Fransuz aklawçylary M. Mingelowyň işini BMG-nyň esassyz tussag edilmek baradaky guramasyna iberdi.
Şeýle hem bu haýyş BMG-nyň gynamalar, azlyklar, kazylaryň we aklawçylaryň garaşsyzlygy, adam hukuklaryny goraýjylaryň ýagdaýy we beýlekiler baradaky ýörite hasabatçylaryna iberildi.
Fransiýanyň garaşsyz hukuk guramasy “Destination Justice” BMG-nyň esassyz tussag etmek boýunça iş toparyna (UNWGAD) Mansur Mingelow bilen baglanyşykly haýyş bilen ýüz tutdy we türkmen koloniýasyndaky bu tussagyň derrew boşadylmagyny ýeňilleşdirmäge çagyrdy diýip, Türkmenistanyň alternatiw habarlary (ANT) ) guramanyň metbugat beýanatyna salgylanyp habar berdi.
Onda "Türkmenistan köplenç azlyklara garşy diskriminasiýa syýasaty, şeýle hem syýasy we adam hukuklaryny goldaýan aktiwistleri yzarlamak üçin tankyt edilýär" diýilýär.
Ýatladýarys, Türkmenistanyň raýaty etniki Buluç Mansur Mingelow 2012-nji ýylda Türkmenistanyň Jenaýat kodeksiniň dört maddasyna laýyklykda: "Kämillik ýaşyna ýetmedik adamy jemgyýetçilik hereketlerine çekmek" (156-njy madda), "Önümçilik ýa-da pornografiki materiallardan paýlamak”(164-nji madda),“ Neşe gaçakçylygy” (254-nji madda), “Neşe serişdelerini ýa-da psihotrop maddalary satmak maksady bilen bikanun öndürmek, gaýtadan işlemek, almak, saklamak, daşamak, geçirmek” (292-nji madda) bilen günäkärlenip tussag edilipdi. Agasy Rüstam hem şol aýyplamalar bilen tussag edildi.
2014-nji ýylyň aprelinde “Amnesty International” adam hukuklary guramasy halkara jemgyýetçiligini Mingelowyň ýenjilýän türmesi Owadan-Depe türmesine bikanun yzyna gaýtarylmagynyň öňüni almak üçin türkmen häkimiýetlerine basyş görkezmäge çagyrdy. Ol 2014-nji ýylyň maý aýynda gury açlyk yglan etdi we diňe üç hepdeden soň açlykdan saklandy. ANT habar gullugynyň habaryna görä, Mingelow we maşgalasy tussagyň ýerleşýän LB-K / 12 düzediş edarasynyň işgärleriniň we Türkmenistanyň ýörite hyzmatlarynyň basyşyna sezewar edilýär.
Destination Justice haýyşynda Mansur Mingelowyň erkinliginden mahrum edilmeginiň köp sebäplere görä bikanundygyny belleýär, UNWGAD tarapyndan döredilen esassyz tussag etmegiň bäş görnüşüniň dördüsine laýyk gelýär. “Birinjiden, Türkmenistan azatlygyndan mahrum edilenleri goramak üçin halkara we milli hukuk kadalaryny bozdy. Ikinjiden, onuň azatlykdan mahrum edilmegi, söz azatlygyna we jemgyýetçilik-syýasy işjeňlige bolan hukugynyň ulanylmagy bilen baglanyşyklydy. Üçünjiden, Türkmenistan halkara adalatly kazyýet standartlaryny bozdy, hususan-da Mansur Mingelowyň höküminiň ikinji kazyýet tarapyndan garalmagyna hukugyny inkär etdi. Netijede, dördünjiden, Mansur Mingelowyň tussag edilmegi we oňa bildirilýän agyr aýyplamalar Buluçlara degişlidigi we bu etniki azlyklara garşy adam hukuklarynyň depelenmegi bilen baglanyşykly" diýilýär.
“Destination Justice” guramasynyň egindeş başlygy Silwiýa Palombanyň pikiriçe, “Mansuryň tussag edilmegi, Türkmenistanda ejizleriň hukuklaryny goraýan köp sanly aktiwistiň ýüzbe-ýüz bolýan ýagdaýyny görkezýär. Biziň haýyşymyz bilen Mansur Mingelowyň işine gaýtadan garamak we Türkmenistanyň azlyklara bolan garaýşyny görkezmek isleýäris"-diýdi.
Şeýle hem bu haýyş BMG-nyň gynamalar, azlyklar, kazylaryň we aklawçylaryň garaşsyzlygy, adam hukuklaryny goraýjylaryň ýagdaýy we beýlekiler baradaky ýörite hasabatçylaryna iberildi.
Esassyz tussag etmek boýunça iş topary BMG-nyň Adam hukuklary boýunça komissiýasy tarapyndan 1991-nji ýylda döredildi. Bäş sany garaşsyz bilermenden ybarat bolup, olara ygtyýarlyk berilýär: a) esassyz tussag edilmek ýa-da adam hukuklarynyň alhliumumy Jarnamasynda ýa-da ykrar edilen mowzuk boýunça beýleki halkara hukuk resminamalarynda görkezilen degişli halkara ülňülerine laýyk gelmeýän derňew işlerini derňemek; degişli döwletler, eger şeýle kazyýet işi içerki kanunlara laýyklykda milli kazyýetler tarapyndan ahyrsoňy çözülmedik bolsa; b) hökümetlerden, hökümetara we hökümete dahylsyz guramalardan, şeýle hem gyzyklanýan şahslardan, olaryň maşgalalaryndan we wekillerinden maglumat soramak we almak.
Geňeş "azatlykdan esassyz mahrum etmek" bilen aşakdaky üç görnüşiň birine degişli bolan ýagdaýlary aňladýar: 1) azatlykdan mahrum etmek üçin hiç hili kanuny esas ýok (meselem, bellenilen hökümden daşgary ýa-da ulanylýan amnistiýa kanunyna garşy çykmak); 2) azatlykdan mahrum etmek 7, 13, 14, 18, 19, 20 we 21-nji maddalarda kepillendirilen hukuklaryň ýa-da azatlyklaryň ulanylmagy bilen şertlidir, Adam hukuklarynyň Ähliumumy jarnamasy we Raýat we syýasy hukuklar baradaky halkara şertnamanyň 12, 18, 19, 21, 22, 25, 26 we 27 maddalary; 3) Adam hukuklarynyň Älhliumumy Jarnamasynda we degişli halkara hukuk resminamalarynda görkezilişi ýaly adalatly kazyýet hukugy baradaky halkara ülňüleri doly ýa-da bölekleýin berjaý etmezlik, azatlykdan mahrum edilmegine sebäp bolýar.
Iş toparyna gönüden-göni täsir eden şahslardan, olaryň maşgalalaryndan ýa-da wekillerinden ýa-da hökümete degişli bolmadyk adam hukuklary guramalaryndan alnan maglumatlar esasynda erkinlikden esassyz mahrum etmek ýagdaýlaryny kabul etmäge ygtyýar berildi.
