29-njy iýunda ABŞ Senatynyň 12 agzasy türkmenleriň prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowa hat ýazyp, öz pikirlerini parahatçylykly beýan edendikleri üçin günäkärlenen Omruzak Umarkuliýewi, Gulgeldi Annaniýazowy we Mansur Mingelowy türmeden boşatmagy haýyş etdiler. Senatorlar hatda: "Adamlar söz we söz azatlygy hukugy üçin türmä basylyp bilinmez" -diýdi. "Häzirki wagtda doly kanuny hereketleri üçin türmede oturan raýatlaryňyzy hiç hili şertsiz boşatmagyňyzy haýyş edýäris."
ABŞ senatorlary aktiwistlerden alyp barýan işleri üçin erkinlik soraýandyklaryny, şu gün lukmançylyk we ynsanperwerlik sebäpleriniň, esasanam koronawirus pandemiýasy we türmelerdäki adamlaryň gowşaklygy sebäpli bu meseläniň prezidentiň gyssagly çäre görmegini talap edýändigini aýtdy.
ABŞ-nyň senatorlary hatynda "Size ýüzlenmegimiz, söz azatlygy hukugyndaky hereketleri üçin günäkärlenen ähli adamlara degişlidigine garamazdan ünsüňizi şu üç aýratyn meselä gönükdirýäris" -diýdi. Bu hatda ilkinjisi Türkiýede okan we ol ýerdäki Türkmenistandan gelen talyplara raýdaşlyk we kömek birleşigini esaslandyran türkmen talyby Ömüruzak Umarkuliýewdir.
2018-nji ýylda Türkmenistanyň Türkiýedäki ilçihanasynyň we şahsy konsul Myrat Akmamedowyň başlangyjy bilen Ö. Umarkuliýew Aşgabatdaky saýlaw kampaniýalaryna gatnaşmaga çagyryldy. Fewral aýynda Türkmenistana uçdy. Aslynda, parlament saýlawlarynyň öňüsyrasynda Aşgabat şäherine gelmek çakylygy duzakdan başga zat däldi, maksady ýaş aktiwisti ýapyk kazyýet işine çekmek we tussag etmek üçin duzaga düşürmekdiwe uzak wagtlap tussaglykda saklamakdy . Ony näme we üçin we näçe wagtlyk türme tussaglygyna höküm edilip bilinjekdigi barada ygtybarly maglumat ýok. Azatlyk radiosy Ö. Umarkuliýewiň 20 ýyl azatlykdan mahrum edilendigi barada habar berýär.
ABŞ senatorlary, Omruzagyň hakykatdanam goşunda gulluk edýändigini öňe sürýän gysga wideo öwrenendiklerini, tussag edilendigi we kakasynyň ölendigi baradaky habarlaryň hemmesiniň ýalandygyny bellediler. Şeýle-de bolsa, senatorlaryň Ömüruzagyň harby gulluk edýändigini tassyklamaýarlar. ABŞ-nyň Döwlet departamentiniň Umarkuliýewiň işini dünýäde adam hukuklarynyň berjaý edilişi baradaky ýyllyk hasabatyna syýasy tussaglar bölümine goşandygyny ýatladýarlar.
Ikinjiden, ABŞ senatorlary 2008-nji ýyldan bäri türmede oturan Gülgeldi Annanyýazowyň işine ünsüni çekdiler.
2002-nji ýyldan bäri dissident Norwegiýada ýaşaýardy, ýöne 2008-nji ýylda Türkmenistana gaýdyp geldi. Ol serhetden bikanun geçenligi we resmi resminamany ogurlandygy üçin 11 ýyl azatlykdan mahrum edildi. 1995-nji ýylda Annanyýazow parahatçylykly demonstrasiýa guramakda aýyplanyp ü sud edildi, ýöne 1999-njy ýylda Niýazow onuň günäsini geçip azatlyga çykardy. Häzirki wagtda esasy tussaglyk möhleti gutarandan soň, oňa belli bir ýerde has dogrusy sürgün edilen ýerde ýaşamak tabşyryldy. Senatorlar Berdymuhamedowa BMG-nyň esassyz tussag etmek boýunça iş toparynyň dissidentiň türmeden boşadylmalydygy barada karar berendigini ýatlatdy.
Netijede, ABŞ senatorlary neşe söwdasy ýaly birnäçe ýalan aýyplama bilen 22 ýyl azatlykdan mahrum edilen Buluçlaryň hukugy üçin göreşen aktiwist Mansur Mingelowyň boşadylmagyny islediler.
Aslynda, Mingelowyň ele salynmagynyň esasy sebäbi aktiwistiň neşe polisiýasynyň derňew astyndaky adamlary gynamak jenaýatlaryny paş edendigi we bu maglumatlary geçirendigi üçin häzirki wagtda ýapylan Döwlet howpsuzlyk gullugynyň işgärleriniňTürkmenistanyň häkimiýetlerine we Aşgabatdaky Amerikan diplomatlaryna habar berenligi üçin ar almagydyr.
Senatorlar Mingelowyň inçekesele ( tuberklýoz) keseline ýolugandygyny, bu bolsa koronawirus keseline ýolukmagyna aňsat bolýandygyny bellediler. Syýasatçylar aktiwistiň derrew boşadylmagyny islediler. Sözümiň ahyrynda awtorlar mejbury ýitirim bolmak ýagdaýlar olary uly alada goýýandyklaryny bellediler. 2016-njy ýyldan bäri Türkmenistana gelmek üçin häkimiýetleriň rugsadyna garaşýandygyny ýatlatdylar. Senatorlar Berdimuhamedowy öz pikirini parahatçylykly beýan edendigi üçin iş kesilenleriň hemmesini boşatmaga we Iş toparynyň agzalaryny Türkmenistana goýberilmegine çagyrdy.
Hata gol çeken senatorlar: Robert Menendez, Mitt Romni, Riçard Durbin, Tom Tillis, Riçard Blumenthal, Rojer Wiker, Robert Keýsi, Kristen Gillibrand, Şerod Braun, Patrik Leahy, Ben Kardin we Kris Wan Hollen.
www.hronikatm.com
