Aýdylmadyk kanun - okuw jaýyna (Türkmenistanda bilim mugt hasaplanýar) däl-de, belli bir okuw jaýynyň ýolbaşçylaryna girmek üçin töleg tölemek müňlerçe zehinli, başarnykly ýaşlaryň ykbalyny bozýar. Ýurduň ýokary okuw jaýyna “girmek” düşünjesi öňden bäri başga bir zat tarapyndan gysylýar: çagaňyzy bir instituta “ýerleşdirmek”. Şeýlelik bilen, ýurduň geljegi kem-kemden pikirlenmäge we döretmäge ukyplylaryň däl-de, häzirki wagtda ýeterlik pullary bolanlaryň eline geçýär.
Mysal üçin, Türkmenabat şäherindäki S.Seýdiniň adyndaky türkmen pedagogika institutyna giriş dört müň ABŞ dollary. Bu, ilkinji adama, ýagny institutyň rektoryna elýeterli. Araçy arkaly gepleşik geçirseňiz, ýene bäş ýüz üstüne tölemeli bolarsyňyz. Paranyň mukdary ýylsaýyn artýar. Okamak isleýänler kän, ýöne institutda ýerler gaty az.
Türkmenistanyň üç welaýatyndan, Lebap, Mary we Daşoguz şäherinden dalaşgärler bu uniwersitete gelýär. Şu ýyl diňe 160 okuwçy kabul edildi. Her ýyl ýigrimi bäş müň töweregi okuwçynyň diňe Lebap welaýatyndaky mekdepleri gutarýandygyny göz öňünde tutsak (şu ýyl - 24,545), welaýatdaky ýeke-täk uniwersitetde şeýle ýerleriň ýeterlik däldigi aýdyňdyr.
Türkmenistan Konstitusiýasynyň 35-nji maddasynda: "Döwlet başarnyklara laýyklykda hünär, orta ýöriteleşdirilen we ýokary bilimiň bolmagyny üpjün edýär" diýilýär. Mysal üçin, Türkmen pedagogika institutynda okaýanlaryň sany bary-ýogy 651 adam bolsa, elýeterlilik barada nädip gürleşip bolar? Ýagny, ýurduň bilim edaralarynda ýokary ýa-da orta bilim almak isleýän ýaşlaryň sanyndan ep-esli az ýer bar.
Adam hukuklary boýunça türkmen başlangyjy.
