W. Goldston: "Pan Gi Mun nädogry iş kesilen adamlary boşatmak, adam hukuklaryny goraýjy aktiwistlere we žurnalistlere öz işlerini etmäge rugsat bermek we gynamalara jogapkärleri jezalandyrmak ýaly hukuk bozulmalary duruzmak üçin anyk çäreleri görmeli."
Ynsan hukuklaryny goraýjy halkara adam hukuklary guramasy (HRW) BMG-nyň Baş sekretary Pan Gi Muny, 9-njy iýunda başlanan sebite syýahatynyň çäginde sebitleriniň her birinde azyndan bir syýasy tussagyň boşadylmagyna kömek bermäge çagyrdy.
HRW BMG-nyň Baş sekretarynyň ünsüni oppozisiýaçy Wladimir Kozlow (Gazagystan), adam hukuklary aktiwisti Azimzhan Askarow (Gyrgyzystan), aklawçy Şuhrat Kudratow we oppozisiýa lideri Zaid Saidow (Täjigistan), dissident Gulgeldi Annaniýazow (Türkmenistan) we adam hukuklary aktiwisti Azam Farmonow (Özbegistan) ýaly adamlaryň ykbalyna gönükdirýär.
HRW-yň habar bermegine görä, kabul edýän ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen geçirilen duşuşyklarda Pan Gi Mun, adam hukuklaryna hormat goýmak meselesinde alada bildirmek mümkinçiligini elden gidirmeli däldir, sebäbi Merkezi Aziýanyň her biri; Aziýa respublikalary syýasy äheňli yzarlamalar we adam hukuklaryny goraýjylaryň we raýat aktiwistleriniň türmä basylmagy, hökümete degişli bolmadyk guramalaryň we habar beriş serişdeleriniň işine çäklendirmeler, tussag edilenlere we saklanylanlara gynamalary ulanmazlyk bilen häsiýetlendirilýär.
HRW-nyň Ýewropadaky we Merkezi Aziýadaky adam hukuklary boýunça müdiri Weronika Goldston: "Pan Gi Mun nädogry iş kesilenleri boşatmak, adam hukuklaryny goraýjylara we žurnalistlere öz işlerini ýerine ýetirmäge rugsat bermek we gynamalara jogapkärleri jezalandyrmak ýaly hukuk bozulmalary bes etmek üçin anyk çäreleri görmeli" -diýdi.
Syýasy sebäpler bilen tussag etmek meselesi, Özbegistanda we Türkmenistanda müňlerçe adamyň esassyz aýyplamalar bilen gözenegiň aňyrsyna girmegine sebäp boldy. Olaryň arasynda, hususan-da, 1999-njy ýyldan bäri Özbek türmesinde ejir çekýän Muhammet Bekhanow we Türkmenistanyň öňki Daşary işler ministri Boris Şyhmyradow 2002-nji ýylda ömürlik türme tussaglygyna höküm edilipdi we hakykatda ýitirim boldy.
HRW, şeýle hem BMG-nyň Baş sekretarynyň ünsüni sebitdäki ýurtlarda esasy adam hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirýän täze kanunlara, döwlete dahylsyz guramalaryň işiniň kadalaryny berkitmäge we metbugat, ýygnak, birleşme we din erkinligine täsir edýän şertleriň ýaramazlaşmagyna gönükdirýär. Jynsy azlyklary - lezbiýanlary, geýleri, biseksuallary we transgenderleri (LGBT) kemsitmek synanyşyklary aýratyn bellendi. Mundan başga-da, Pan Gi Mun, HRW-yň habaryna görä, BMG-nyň adam hukuklary guramalary bilen hyzmatdaşlyk etmekden ýüz öwürendikleri üçin Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, esasanam Özbegistanyň we Türkmenistanyň prezidentlerini çagyrmaly.
Weronika Goldston: "BMG-nyň Baş sekretarynyň sapary sebitiň ýolbaşçylaryna uzak wagtlap dowam eden özgertmeleriň ileri tutulmalydygyna täsir etmek üçin möhüm pursat" -diýdi.
Pan Gi Munuň saparynyň 9-njy iýunda Täjigistana, 10-njy iýunda Gazagystanda, 11-nji iýunda Gyrgyzystanda, 12-nji iýunda Özbegistanda we 13-nji iýunda Türkmenistanda tamamlanjakdygyny ýatladýarys.
