Türkmen Helsinki Adam Hukuklary Gaznasynyň wekili Annadurdy Hajyýewiň çykyşy.
Gynamalaryň diňe bir fiziki jebir-sütem däldigini ýatlatmak isleýärin. Şeýle hem ahlak we ýokary häsiýetli azaplary we olara bilgeşleýin zulum edilmegi, islendik görnüşdäki diskriminasiýa esaslanýar.
Ýakynda türkmen häkimiýetleri 73 ýaşly dini ynançly Ýakutjan Babadjanowanyň Mekgä zyýarat etmek üçin Türkmenistandan gitmegini gadagan etdiler. Häkimiýetleriň, Ý.Babajanowanyň ömür boýy arzuw eden Mekgä zyýaratyny şu aýda iki gezek gadagan etmek bilen, oňa iki gezek eden diskriminasiýa esaslanýan ahlak şikesini nädip ölçemeli?
Türkmenistanyň raýaty Zarina Ahtýamowa, Türkiýede migrant, bu ýurduň raýaty bilen durmuş gurdu. Olaryň iki çagasy bar, ýöne türkmen häkimiýetleriniň emeli päsgelçilikleri sebäpli çagalar hiç hili resminama alyp bilmeýärler. Netijede, saglygy goraýyş, çagalar baglaryna, mekdeplere gatnamak we bilim almak hukugyndan mahrum edildi. Olaryň şikeslerini näme bilen deňeşdirmeli? Türkiýede şeyle ýagdaýda bolan müňlerçe türkmen aýal-gyz bar.
Golaýda Wan (Türkiýe) deportasiýa merkezinde Türkmenistanyň ýüzlerçe raýaty jandarmalar tarapyndan ýenjildi. Türkmenistanyň raýatlary ol ýerde 6 aý, käte 12 aýa çenli galýarlar. Munuň kanundygyna düşünýäris. Şeýle-de bolsa, Adam hukuklary baradaky Ýewropa konwensiýasyna adamlary uzak wagtlap kazyýet karary bolmazdan izolirlemek ters dälmi? Mundan başga-da, bularyň aýdylyşy ýaly günäkär bolmagy diňe ýerli konsullygynyň olara resminama bermezligi, raýatlygyny tassyklamazlygy bilen baglanyşykly.
Ukrainanyň raýaty Olga Belowa, Türkmenistanyň raýaty Z.H. bilen durmuş gurdy, resmi nika şahadatnamasy bar. Ýakynda olaryň bir çagasy boldy, ýene biri bar-ulusy. Aýal maşgala keselli, onkologiýasy bar, operasiýa ediljek. Adamsy Türkiýe, ukrain wizasy bar we Ukraina gitmek üçin tranzit wizasyny alyp bilmeýär. Ol iki çagasyny näme etmeli? Operasiýadan soň aýal maşgalanyň özüne kim seretmeli? Bu maşgalanyň aýalyna we çagalaryna ýetirilýän ahlak taýdan şikes dälmi?
Jenap Wladimir Zelenski, siz: “Bize serediň. Hemme zat mümkin!" diýdiňiz. Gaty gowy. Şeýle-de bolsa, şol bir wagtyň özünde, Ukrainanyň Türkmenistandaky ilçisi Wiktor Maýkonyň türkmen diktatorlaryna, Berdimuhammedow maşgalasyna öwgi aýdýandygyny ýadyňyzdan çykarmaň! Bigünä raýatlaryň Türkmenistanyň türmelerinde galp aýyplamalar bilen saklanyp, çydap bolmajak şertler döredilen, gynalýan we ýüz töweregi raýatlaryň ýitirim bolan döwründe.
Rus telekeçiligini Ýewropada gadagan etmek üçin kampaniýa alyp barýarsyňyz, ukrain kompaniýalary “Interbudmontaž”, “Sumy Frunze” maşyn gurluşyk gözleg we önümçilik birleşigi, “Interpaýp-Ukraina”, “Zorýa-Maşproekt”, “Krýukow” wagon gurluşyk zawody we beýlekiler türkmenleriň diktaturasyny güýçlendirýär. Milli derejede uly göwrümli taslamalaryň durmuşa geçirilmegine gatnaşýarlar, Türkmenistanda ýaýran korrupsiýany bilýärler, türkmen tussaglarynyň nähili ejir çekýändigini bilýärler, hatda Gyzyl Haça-da ýol ýok!
Hökümetiňizde hakykatdanam iki standart hoş garşylanýarmy?
Adam hukuklary boýunça Türkmen Helsinki gaznasy.
