1-nji martda "NV" aşakdaky habary berdi:
“Häzirki wagtda watanynyň daşynda ýaşaýan türkmen oppozisiýasynyň wekili Parahat Yklymow hökümete dahylsyz, halkara guramalaryna, syýasy partiýalara we fondlara ýüz tutdy.
Türkmen halkynyň ykbalyna biperwaý garamaýan her bir adamy "Nyýazowyň girewine öwrülen çagalary, aýallary we garrylary goramak üçin giň gerimli gumanitar çäre" guramaga çagyrýar. Biz Türkmenistanyň Prezidentine janyna kast etmekde günäkärlenýän adamlaryň garyndaşlary hakynda aýdýarys. Yklymowyň ýazyşy ýaly "bu adamlar rejimiň bigünä pidalary". Yzygiderli gözegçilik, gorky gorkuzmak, gözegçilik, gödeklik, metbugat arkaly psihika basyş - bu her gün ady agzalan adamlaryň ýüzbe-ýüz bolýan ýagdaýy.
Yklymow: "Gynansagam, häzirki hakykatlar dünýäsinde hiç bir ýurt we hiç bir gurama Nyýazowy zamun alnan adamlaryň hukuklaryny hormatlamaga mejbur edip bilmez". Onuň pikiriçe, Türkmenistanyň raýatlary üçin ýeke-täk wagtlaýyn gutulyş "BMG-nyň ýörite kwotasy boýunça olara gaçybatalga bermek". Oppozisiýa: "Bu soragy BMG-nyň Adam hukuklary boýunça komissiýasynyň ýakyn wagtda Jenewada geçiriljek 60-njy mejlisiniň gün tertibinde diňlemek isleýäris" -diýdi. Yklymow ähli guramalary, toparlary, gaznalary "rejim tarapyndan zamun alnan Türkmenistanyň raýatlaryna wagtlaýyn gaçybatalga bermek kararyny talap etmek üçin BMG-a ýüz tutmaga çagyrýar ".
Parahat Yklymow eýýäm 5-nji martda dünýä jemgyýetçiligine arza bilen ýüzlendi, parçasyny size hödürleýäris:
“Doýçe Welle” web sahypasynda 2004-nji ýylyň 1-nji martynda “Türkmen zamun alnanlaryň ykbaly bilen gyzyklanýan her bir adama” materialy çap edilenden soň, Içeri Işler ministrliginiň Aşgabat şäheriniň Nyýazow etrapçasynyň etrap polisiýa işgärleri Mähtimagomedowa Dänýäni (Yklymowanyň gyzlyk ady) öz öýünde, kämillik ýaşyna ýetmedik çagalaryň öňünde ýençdiler. Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň bu hereketi neşiriň dogrudygyny we zamun alnanlar meselesiniň ýerliklidigini ýene bir gezek tassyklaýar. Etrap polisiýa işgärleriniň “Doýçe Welle” baradaky makalany okandan soň, öz başlangyçlaryny görkezendiklerini we hojaýynynyň tarapyny tutandyklaryny çaklamak bolar, emma muňa ynanar ýaly däl, sebäbi internete girmek doly gözegçilik astynda we “Doýçe Welle” garaşsyz erkin metbugat Türkmenistanyň sebitde gadagan. Diňe Türkmenistanyň "prezidenti" Nyýazow Saparmyrat we Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň birnäçe işgäri gadagan edilen internet sahypalaryna girip bilerler. Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň işgäri, Mähtimagometowa Dünýäden arzany kabul edenden soň aýdanlaryna ynanarsak, öz bölüminiň bu çäräni amala aşyrmak üçin buýruk bermändigi sebäpli, Türkmenistanda şeýle buýruk berip biljek ýeke-täk adam - Türkmenistanyň "prezidenti" Nyýazow Saparmyradyň bardygyny aýtdy . Biz, rejime garşy çykýanlar, diňe faktlary aýdyp bileris we köpçülige aýan edip bileris. Türkmenistanyň oppozisiýasy BMG-nyň agza ýurtlaryny 2004-nji ýylyň 15-nji martynda geçiriljek BMG mejlisinde "prezident" Nyýazow Saparmyradyň rejimine we syýasatyna dogry baha bermäge çagyrýar.
Sebitdäki habarçymyz Oraz Saryýew P. Yklymowyň garyndaşynyň ýenjilendigini tassyklady we käbir maglumatlary berdi:
5-nji martda sagat 10-da etrap polisiýa işgäri Nepes Mollaýew Şaýoly köçesindäki Aşgabatda ýaşaýan Dünýa Mähtimagomedowanyň öýüne geldi we özi bilen ýaşaýan iki çagasy bilen öýden çykmagyny talap edip başlady. Öý eýesi bu talaby ýerine ýetirmekden ýüz öwürende, polisiýa işgärleri çagalary öýden (on ýaşly gyz we bäş ýaşly ogly) çykardy, soň bolsa D.Mätimagomedowany birnäçe gezek rezin taýak bilen egnine urdy. Bu kazyýet işi üzňeleşdirilmedi: şuňa meňzeş shema laýyklykda hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri respublikanyň prezidentini öldürmek synanyşygynda günäkärlenen adamlara fiziki zorluk usullaryny ulanyp, ýene 20-ä golaý maşgalany (degişli boýun gaçyrma resminamasyna gol çekmek bilen) ýaşaýyş jaýyndan ýüz öwürmäge mejbur etdiler. Bu barada "NV" habarçysyna Türkmenistanyň elektrik gurluşlaryndaky bir çeşme habar berdi. Mundan başga-da çeşmä görä, respublikanyň Milli howpsuzlyk ministrliginiň metbugat bilen "rejime garşy" ýörite bölümi bar. Bu bölümiň işiniň çäginde Türkmenistandaky bu habar beriş serişdeleriniň "jogap berenler bilen işlemek" bar.
Aşakdakylary goşmak galýar: ýekşenbe güni halkara adam hukuklary guramasy Türkmen Helsinki gaznasy 2003-nji ýylda Türkmenistanda adam hukuklary ýagdaýy barada hasabat çap etdi. Indi adam hukuklarynyň köpçülikleýin bozulmalarynyň sanawyny öz içine alýan bu köp sahypalyk resminamany häzirki wagtda jikme-jik beýan edip bilmän, diňe bir meselä ünsi jemleýärin:
“Türkmenistan, häkimiýetleriň repressiýasy sebäpli güman edilýänleriň, tussag edilenleriň ýa-da dissidentleriň garyndaşlarynyň ejir çekýän ýurdy. Nyýazow diňe şübhelenýänleriň däl, eýsem garyndaşlarynyň hem kanunyň öňünde jogap bermelidigini birnäçe gezek aýtdy. Konstitusiýada beýle maddanyň ýokdugyna garamazdan, prokuraturanyň, polisiýanyň, kazyýetiň işgärleri prezidentiň göwnünden turmak üçin düýbünden bigünä raýatlara garşy jenaýat işini gozgadylar we azatlyklaryndan mahrum etdiler. Garyndaşlaryna garşy jeza: kazyýetden daşary ýanamalar, tussag edilmeler, kazyýetden öňki uzak wagtlap tussag edilmek, ýörite edaralarda bikanun tussag edilmek, köp halatlarda ýaşaýyş jaýlaryny bikanun konfiskasiýa etmek, şol sanda hususy emläk, bikanun işden boşatmak, fiziki soraglar, adalatsyz kazyýet işi we iş kesmek, goranmak hukugyndan mahrum etmek.
Witaliý Wolkow "Doýçe Welle".
