2006-njy ýylyň 19-njy iýunynda tussag edilenler A. Amanglyjow, O. Myradowa we S.Hajyýew, şeýle hem Fransiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň medeni geňeşçisi Henri Tomassini, Türkmenistandaky ÝHHG-nyň wekiliýetiniň işgäri Benýamin Morro we birnäçe daşary ýurtly jurnalistler içalyçylykda aýyplandy.
Tutulanlar daşary ýurtly däldigi we günäkärlenýänleriň döwlet edaralarynda işlemeýändigi we döwlet syrlaryna girip bilmeýändigi sebäpli, Milli howpsuzlyk ministri Aşyrmuhammedow haýsy "daşary ýurt ýörite hyzmatlary" bilen baglanyşyklydygyny we tussag edilenler üçin "garşydaş merkezleriň" haýsy maksatlary kesgitländigini aýdyp bilmedi.
Mundan başga-da, ÝHHG-nyň Başlygynyň resmi täsirinden soň, Fransiýanyň Daşary işler ministrliginiň resmi wekili we Fransuz Galaxie-Presse kampaniýasynyň prezidenti, Türkmenistan tarapyndan daşary ýurtlulara garşy içalyçylyk aýyplamalaryny düýbünden ret etdi, Ynsan hukuklaryny goraýjy guramalaryň nägileliklerinden we Pariždäki Türkmen ilçihanasynyň öňünde geçirilen demonstrasiýadan soň, türkmen häkimiýetleri tussag edilenleri ýarag we ok-däri saklamakda aýyplamaga synanyşýar.
Indi içalyçylyk işi ýönekeý jenaýat jezasyna öwrüldi. Şu gün Myradowanyň aklawçysy Kadyrow Kakajan: “Derňew işi Jenaýat kodeksiniň 287 (2) maddasyna - ýarag, ok-däri, partlaýjy ýa-da ýaralaýjy enjamlary bikanun edinmek, satmak, saklamak, daşamak, geçirmek ýa-da boýunça bir topar adam tarapyndan öňünden daşamak, ylalaşyk. Şu madda laýyklykda hereketler iki ýyldan ýedi ýyla çenli azatlykdan mahrum edilip bilner.”
Şaýatlaryň habar bermegine görä, bäş sany aňtaw gullugynyň işgäri Amanglyjowyň awtoulagyna patronlar bilen bir topar bukja atandygyny görüpdir. Häkimiýetler şol bir şübheli hakykata esaslanyp, indi Ogulsapar Myradowany we Sapardurdy Hajyýewi bu madda laýyklykda günäkärlemekçi bolýarlar, ýöne ne öýünde, ne tussag edilende ne ýarag, ne-de ok-däri tapyldy. Amanglyjowyň maşgalasynyň ýaşaýan ýeri bolan Morozow köçesiniň 56-njy jaýynda hem şeýle waka boldy. Ýeri gelende aýtsak, O. Myradowanyň öýünde geçirilen gözlegden soň pul we gymmat bahaly zatlar ýitdi.
Annagurban tussag edilen gününden bäri garyndaşlary onuň bilen duşuşyp bilmedi. Amaglyjewiň aýaly Selbi nägilelik bildirdi: “Üç çagam bilen (häzirki wagtda iň kiçisi öýde) aklawçy tutup bilemok”. Öňki mugallym telewideniýede görkezilenlerden soň, işe alynmajakdygyna ynanýar.
Iň soňkusy. 19-njy iýunda geçirilen ýygnakda S.Nyýazow tussag edilenleriň köpçülikleýin toba etmegini isledi. Bu talaby ýerine ýetirmek üçin häkimiýetler tussag edilenleriň garyndaşlaryna berk basyş etdi. THF-ä döwlet ýa-da täjirçilik gurluşlarynda işleýän tussag edilenleriň garyndaşlarynyň köpüsiniň, şol sanda S.Hajyýewiň uzak garyndaşy we bagban bolup işleýän ogly işinden kowlandygy habar berildi. Hukuk goraýjy edaralarda işleýän Myradowanyň giýewisiniň garyndaşy oňa 12 gün kabul ediş merkezinde bolan Maraldan aýrylyşmagy maslahat berdi. Edil şonuň ýaly-da, hukuk goraýjy guramalar birden Berdi Myradowdan aýrylyşmagyny talap edip başlaýan gelni Aýsoltanyň garyndaşlaryna basyş etdiler.
Aklawçy Kakajan Kadyrow hem öz gezeginde häkimiýetleriň tussag edilen dissidentlerden garyndaşlaryndan köpçülige ýüz öwürmegine işjeň ýolbaşçylyk edýär. Mysal üçin, soňky günlerde aklawçy Kadyrow O. Myradowanyň çagalaryna ejesinden ýüz öwürmegi berk maslahat berdi we şol bir wagtyň özünde: "Size köp basyş ediler, size rahatlyk bermezler" diýip haýbat atýar. Kadyrow şuňa meňzeş “maslahat” bilen Sapardurdy Hajyýewiň garyndaşyna ýüzlendi.
------------------------------------------------------- *
Türkmenistanyň Jenaýat kodeksiniň 172-nji maddasynda “içalyçylyk”: “Geçirmek, ogurlamak ýa-da saklamak maksady bilen daşary ýurt, daşary ýurt guramasy ýa-da olaryň döwlet syryny emele getirýän maglumatlaryň wekilleri, şeýle hem garaşsyzlyga, döwlet özygtyýarlylygyna, bitaraplygyna, territorial bitewiligine, milli howpsuzlygyna zyýan bermek üçin daşary ýurt aňtaw gullugynyň görkezmeleri boýunça beýleki maglumatlary geçirmek we ýygnamak ýa-da Türkmenistanyň goranyş ukyby, bu hereketler daşary ýurtly ýa-da raýatlygy bolmadyk adam tarapyndan edilen bolsa, on-ýigrimi ýyl azatlykdan mahrum etmek ýa-da ölüm jezasy bilen jezalandyrylar.” (Türkmenistanda ölüm jezasyna moratoriýa bar).
Adam hukuklary boýunça Helsinki gaznasy.
