EurasiýaNet blogyndan “Garaguma aýlanmak” belligi
Berdimuhammedowyň atyndan düşen wideosyna şu ýerde serediň.
HABARLAR / BLOGLAR. Gurbanguly Berdimuhammedowyň at çapyşygy boýunça epiki (gahrymançylykly) şowsuzlygyny ýapmak synanyşyklaryndan çuňňur masgara bolup, türkmen häkimiýetleri, abraýyna ýetirilen zyýany azaltmak üçin çareler görüp başladylar.
Oppozisiýa web sahypasy “Gundogar” 30-njy aprelde türkmen howpsuzlyk güýçleriniň Aşgabat howa menzilinde aýlanyp, “Arkadagyň başdan geçirmeleri” atly suratlarynyň we wideolarynyň ýaýramagynyň öňüni almak maksady bilen uçara münmäge taýynlanan adamlary saklaýandygyny we “berk çäreleri” görýändigini habar berdi.
Russiýanyň habar gullugy “Regnum” 1-nji maýda türkmenleriň “hünärmenleriniň” EurasiýaNet tarapyndan neşir edilen wideo ýazgylarynyň çeşmesini kesgitlemek üçin elinden gelenini edýändigini ýazdy. “Regnum”, Milli Howpsuzlyk Ministrliginiň bir işgäriniň sözlerine salgylanyp, ýaryşa gatnaşan “raýatlarymyzyň her birini barladyk” we indi ünsümizi daşary ýurtly myhmanlara gönükdirdik.
“Indi seljeriş merkeziniň hünärmenleri internetde peýda bolan wideony öwrenýärler we wideonyň surata düşürilen myhman stendinde ýerini kesgitlemäge synanyşýarlar, şeýle hem atdan ýykylan wideoýazgyny internetde ýerleşdiren operator hem bolup biler”-diýdi MHM işgäri.
Okyjylarymyzyň ýadyna düşýän bolsa gerek, Berdimuhammedow 28-nji aprelde ýaryşda “ýeňiji” boldy, emma meşhur çapyksuwar Willie Şmuýker-iň “ikinji gelşine” dünýäni ynandyrmak üçin eden tagallalary, eýerden zyňylyp, pellehanadan geçeninden soň ýere düşende tozana zyňyldy.
Türkmen döwlet habar beriş serişdeleri hiç zat bolmadyk ýaly edip, diňe Berdimuhammedowyň ýaryşda ýeňiş gazanyp, 11 million dollar gazanandygyny habar berdiler. Iň bolmanda bir günbatar neşiri bu ýoýulan hasabaty gaýtalady.
Türkmen häkimiýetleriniň bu ýagdaýda özüni alyp barşyndan birnäçe netije çykaryp bolar:
(1) Berdimuhammedow, däli despotlar toparynda Demirgazyk Koreýanyň lideri Kim Çen Ynyň ýeke-täk garşydaşy. Berdimuhammedowyň at çapyşyklaryndaky “üstünlikleri” wideosy durmuşyň käwagt sungata öýkünmeginiň mysalydyr. Ol Saşa Koeniň 2012-nji ýyldaky “Diktator” satirik filmindäki sahnany ýada salýar. Berdimuhammedowyň hemme zatda ilki görünmek höwesi, Kim Çen Ynyň Dennis Rodman bilen dostlugy ýaly gynançly we tebigy däl ýaly bolup görünýär.
(2) Türkmenistanda ösen şahsyýet kulty wezipeli adamlary umumy düşünjeden mahrum etdi we hünär ukypsyzlygynyň, manysyzlygyň we samsyklygyň ösmegi üçin şert döretdi. Elhenç ýykylandan soň, Berdimuhammedow bu ýagdaýda oňurga şikesiniň bolmagy ähtimal ýerde ýatdy we gara kostýumly goragçylarynyň agzalary ony alyp, manysyz ýolda ony öňe-yza süýräp başladylar. Medisinanyň iň ýönekeý esaslaryna azajyk düşünen bolsalar, pidany götermezden ozal ony tekiz nokada goýmalydygyny we boýnuny berkitmelidigini bilerdiler. Eger-de Berdimuhammedow güýzde agyr ýaralanan bolsady, ony öňe-yza çekmeleri onuň ýaşamagynyň soňy bolup bilerdi. Berdimuhammedowyň we ondan öňki Saparmyrat Nyýazowyň, Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyna yzygiderli üns bermeýändigini, ony hünärli hünärmenlerden mahrum edendigini bellemelidiris.
(3) Günbatar diplomatlary we işewür adamlary Türkmenistanda şahsyýet kultyna kömek edýärler. Gynandyryjy zat, türkmen häkimiýetleri totalitarizmiň “iň gowy” däplerinde maglumat arassalamak işinde üstünlik gazandylar. Howpsuzlyk güýçleri Berdimuhammedowyň heläkçiliginiň ähli suratlaryny we wideolaryny konfiskasiýa etmek we ýok etmek üçin ähli tagallalary etdiler. Hemişe ýalan sözlemek totalitar rejim üçin häsiýetli häsiýetdir. Emma bu wakanyň iň biynjalyk ediji we utandyryjy taraplarynyň biri, ýaryşa gatnaşan ýüzlerçe daşary ýurtlularyň hemmesiniň diýen ýaly hakyky wakalary ýoýmak üçin rejim bilen “oýnamaga” taýýardygy.
Türkmen howpsuzlyk güýçleri syzdyrylan wideonyň çeşmesini gözlemek bilen meşgullanýarka, bu günbatar diplomatlary we telekeçileri iki gezek pikirlenmeli we wyždany bilen maslahatlaşmaly. “EurasiaNet” bu wideony diňe şowlulyk bilen aldy. Daşary ýurtlularyň köpüsiniň türkmen metbugatynyň taryhy täzeden ýazmak synanyşygyny duruzmak üçin hiç zat etmändigi utandyryjy.
