News Briefing Merkezi Aziýa tarapyndan sorag geçirilen türkmen teleýaýlym tomaşaçylary ýerli teleýaýlymlarda özgertmeleriň bolup biljekdigine ynanmaýarlar. 1-nji iýulda geçirilen hökümet ýygnagynda Prezident Gurbanguly Berdimuhammedow "milli telewideniýäniň işindäki kemçilikleri we ilkinji nobatda ýaýlym gepleşikleriniň ideologiki we çeperçilik derejesiniň pesdigini" belläp, gyssagly çäre görülmegini isledi. Haýsynyň haýsydygyny aýtmady, ýöne hökümet işgärlerine durmuşyň ähli ugurlarynda bolup geçýän wakalary beýan etmekde “başarnykly çemeleşmegi üpjün etmek” üçin žurnalistler bilen hepdelik ýygnak geçirmegi buýurdy.
Synçylar, Gurbanguly Berdimuhammedowyň 2007-nji ýylda häkimiýet başyna geleninden bäri sekizinji gezek elektron metbugatyny we döredijilik medenýetini tankytlaýandygyny bellediler. Synçylar pudaga berk material we tehniki goldawy, täze enjamlaryň satyn alynmagyny we häzirki zaman teleýaýlymlarynyň gurulmagyny hökümetiň telewideniýe ýaýlymynyň işini gowulandyrmak üçin alyp barýan oňyn ädimleri hökmünde görkezýärler. “Döwlet telewideniýäniň işini gowulandyrmak üçin millionlarça dollar harçlaýar. Işgärler ýerli standartlar we ajaýyp şertler boýunça ýokary aýlyk alýarlar - ýokary hilli enjamlar, aýratyn studiýalar we ofisler diýip, Aşgabatly bir synçy belleýär. "Şol bir wagtyň özünde, telewizor tomaşaçylara şol bir zady we ýüzbe-ýüz önümleri hödürleýär." Häzirki wagtda türkmen telewideniýe ýaýlymyna “Miras”, “Altyn Asyr”, “Ýaşlyk”, “TV-5” döwlet teleýaýlymlary wekilçilik edýär, olar günde on alty sagat türkmen dilinde efire berilýär we tomaşaçylara rus we hemra maglumatlarynda we aýdym-sazlarynda on minutlyk habar wagtyny hödürleýär. Ýedi dilde TV-4 - türkmen, iňlis, arap, hytaý, rus, fransuz we pars. Ýerli telewideniýe tomaşaçylary prezidentiň gepleşikleriniň manysyzdygyny tankyt etmegi bilen ylalaşdylar.
Aşgabatdaky bir energiýa kompaniýasynyň işgäri: "Men hiç wagt türkmen kanallaryny göremok" -diýdi. - Ýerli telewideniýe diňe tans edýän ýa-da gürleýän kelleleri görkezýär. Şol bir wagtyň özünde-de her iki sözden biri: “Hormatly prezident”, “mähriban prezident” diýilýär.
Tomaşaçy, şol bir sözleri aýdýan efirde birmeňzeş geýnen adamlaryň bolmagy sebäpli ähli kanallardaky gepleşikleriň arasyndaky tapawudyň azdygyny aýtdy. Mysal üçin, “Altyn Asyr” kanalynda ähli teleýaýlym gepleşiklerinde erkekleri birmeňzeş gara eşikli we galstukly, Mirasda - diňe milli türkmen köýnekli aýallary ýa-da saçlary birmeňzeş örgülü we kellesi tahýaly gyzlary görüp bilersiňiz.
“Şahsyýetiň doly birleşmegi” diýip, tomaşaçy belläp geçdi. Neýtralnyý Türkmenistan gazetiniň işgäri günde dört gezek bir wagtyň özünde üç teleýaýlymda efire berilýän we çärä baglylykda üç-dört sagat dowam edýän Watan habar programmasyny tankytlady. Mysal üçin, prezident Berdimuhammedow konsert bilen tamamlanan käbir dabaralara gatnaşan bolsa, telewideniýe bu konserti doly görkezýär we prezidente we onuň işgärlerine yzygiderli tomaşa edýär. Beýleki teleýaýlym gepleşikleri şol wagt ýatyrylýar.
Türkmen Döwlet Uniwersitetiniň halkara žurnalistika talyby, synag tabşyrmazdan ozal ýerli telewideniýe tomaşa edýändigini, metbugat mazmunyna göz aýlamaly ýa-da habar beriş serişdeleriniň işine baha bermeli bolanda, tankytlara garşy durmaýandygyny aýtdy. "Tanyşdyryjylar hünärsiz, gyzyklanmaýan soraglar berýärler, jogap berenleri kesýärler" -diýdi talyp. "Soňra Berdimuhammedowy wasp edýän söz düzümleri bar." Bu makala üçin sorag edilenleriň hemmesi, türkmenleriň prezidentiniň ýygy-ýygydan tankytlaýan teleýaýlym mazmunynyň üýtgemegine we gepleşikleriniň hiliniň ýokarlanmagyna az ynanýandyklaryny bellediler.
“Neýtralnyý Türkmenistandan” žurnalist: "Biz onuň tankytlaryna eýýäm köp wagt bäri üns bermeýäris. - Bu däbe öwrüldi. Özi üýtgeşiklik islemeýär, bu düşnükli, ýogsam telewizion gurşawda bäsdeşlik döredýän garaşsyz teleýaýlymlara rugsat bererdi. "
Türkmenistanyň paýtagty Aşgabatdan 20 km uzaklykda ýerleşýän Abadan şäherinden bolan bir pensioner, emeli hemra çanagyny satyn almak we rus kanalyna tomaşa etmek üçin alty aýlap pul tygşytlandygyny aýtdy. Ol gaharly: "Bolýar, telewideniýedäki adamlarymyz ýaly işläp bilmaz ahyryn" -diýdi. "Tomaşa etmek üçin düýbünden zat ýok, nirä seretseň, hemmesi birmeňzeş: hökümeti wasp etmek we hakykaty bezemek". Pensiýa çykan adam esasan hem, taryhy geçmişe degip geçýän teleýaýlym gepleşikleriniň, "täze döwrüň ruhunda" düzedilendigine gaharlanýar.
Ol: "Eger telewideniýemize ynansak, onda Watançylyk söweşinde-de türkmenler ýeňiş gazandy" -diýip ol gülýär.
NBCA
