Aktiwistiň alnyp gaçylmagyna Türkiýäniň aňtaw gullugynyň işgärleri gatnaşdy.
Dürli ýurtlardaky adam hukuklaryny goraýjylar 2022-nji ýylyň 12-nji ýanwarynda Türkiýede ýitirim bolan Garakalpakstanyň ýaşaýjysy Jumasapar Dadebaýew bilen bolan waka barada derňew geçirmäge çagyrýarlar. Resmi däl maglumatlara görä, Jumasapar Dadebaýew ýörite gulluklaryň gizlin işleýşi wagtynda bikanun tussag edilipdir we şol gün ýurtdan çykarylmagyna garşy çykarylan karara we gaçybatalga bermek baradaky arzasyna garalmagyna garamazdan ygtyýarly türk häkimiýetleri tarapyndan bikanun tussag edilipdir we şol gün zor bilen Özbegistana iberilipdir.
Türkmen Helsinki Fondy tarapyndan alnan maglumata görä, aktiwist Turkiýäniň Stambul şäheriniň Bahçeköý raýonynda "Ýeni Çami" metjidinde tussag edilipdir. Görnüşi ýaly, ol bu şäherde ýaşap, metjitdäki kurslara gatnaşypdyr. Metjidiň wekili tussaglyga ýerli polisiýa bilen bilelikde türk aňtaw gullugynyň (Milli İstihbarat Teşkilaty) birnäçe işgäriniň gatnaşandygyny aýtdy. Dadebaýewiň Özbegistana ugradylmagynyň bolup biläýjek netijeleri baradaky aladalara jogap edip, polisiýa tussag edilenlere üçünji ýurda gitmek mümkinçiliginiň beriljekdigini aýdypdyr. Emma, bu wada ýerine ýetirilmedi we aklawçy bilen habarlaşmaga-da rugsat berilmedi.
Aklowçy Abdulhalim Ýilmazyň deslapky maglumatlara görä, 12-nji ýanwarda giçlik Stambul halkara howa menzilinde Dadebaýewiň serhetden geçendigini, ýöne haýsy uçuşdan Türkiýeden gidendigini we kimiň ona ýoldaş bolandygyny entek belli däldigini aýtdy.
Amerikanyň Özbegistandaky ilçihanasynyň hem ýitirim bolan aktiwistiň ykbalyny anyklamak üçin goşulandygyny görkezýän subutnamalar bar.
Karakalpak dissidentleri, Karakalpakstanyň Takhiataş etrabynda ýaşaýan Jumasapar Dadebaýewiň kakasy Ýegenmyrat Dadamuradowyň geçen hepde Nukusdaky hukuk goraýjy edaralara we prezident edarasyna ýüz tutandygyny habar berdiler. Bu haýyşlara ýazmaça jogap gelmedi. Şeýle-de bolsa, ýegşenbe güni Karakalpakstanyň Içeri işler ministrliginiň agzasyndan Kairat atly birinden jaň geldi, Jumasaparyň Daşkentdäki kazyýet mejlisinde saklanýandygyny we ol "kazyýet işine seredýändigini" aýtdy. Bu maglumatlaryň entek goşmaça tassyklamasy ýok.
2019-njy ýylda Dadebaýew Özbegistanyň ýörite hyzmatlary bilen hyzmatdaşlyk etmekden ýüz öwrüp, Karakalpak we Türkmeniň Türkiýedäki demokratik hereketlerine işjeň gatnaşyp başlandan soň, Daşkent Interpolyň üsti bilen “terrorist” hökmünde gözlenýändigini mälim etdi. Özbek häkimiýetleriniň oňa haýsy jenaýat aýyplamalary ýöňkeýändigi entek belli däl.
Şeýle hem, türk häkimiýetleriniň aktiwistiň garşysyna şeýle işjeň we aç-açan bikanun herekete geçmegine näme sebäp bolandygy entek belli däl, esasanam Merkezi Aziýadan gelen köp dini we syýasy dissidentleriň watanynda yzarlanandygyny, Türkiýede gaçybatalga tapandygyny göz öňünde tutsaň. 2020-2021-nji ýyllarda, Dadebaýew alty aý türk deportasiýa merkezleriniň birinde saklananda, MIT-gullugyngyň wekilleri onuň sorag-gözlegine gatnaşdylar, ýöne watanyna deportasiýa etmek islemediler.
Dadebaýewi goldamak üçin çäreler şu gün Moskwada we Nýu-Yorkda meýilleşdirilýär. Ynsan hukuklaryny goraýjy Bahrom Hamroýew sosial ulgamlarda günortan sagat 1-de Moskwadaky Özbek ilçihanasynyň golaýyndaky meýdançada piket geçirjekdigini habar berdi.
Türkmen Helsinki Fondy.
