Türkmenistanyň Ombudsmeni Ýazdursun Gurbannazarowa

Türkmenistanyň Baş prokurory Batyr Atdaýewa, Türkmenistanyň

Içeri işleri ministri Öwezdurdy Hojaniýazowa

Türkmenistanyň ýokary Kazyýetiniň başlygy Gwançmyrat Ussanepesowa ýüzlenme.

Göçürme nusgasy: Türkmenistanyň Awstriýadaky ilçihanasyna, Türkmenistanyň Belgiýadaky we Niderlandiýadaky ilçihanasyna.

2021-nji ýylyň 23-nji noýabry.

Hursanaý Ismatullaýewa, arhiw suraty Iş kesilen lukman Hursanaý Ismatullaýewanyň işi.

Hormatly jenaplar,

Aşakda gol çeken adam hukuklary guramalarynyň adyndan Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy lukman Hursanay Rahmetowna Ismatullaýewanyň işi bilen baglanyşykly meseleler boýunça size ýüz tutýarys. Aşakda bellenilip geçilişi ýaly bu hatda soň H.R. Ismatullaýewa perinatal klinikadan bikanun ýagdaýda işden çykarylandygy we daşary ýurt guramalaryndan kömek sorandygy üçin adalat gözlemek synanyşygy sebäpli esassyz tussag edilip, jenaýat jogapkärçiligine çekildi we uzak möhletli türme tussaglygyna höküm edildi.

Wakalaryň beýany.

Doktor Hursanay Rahmetowna Ismatullaýewa Sankt-Peterburgyň lukmançylyk çaga lukmançylyk (pediator) akademiýasynyň uçurymy. 2017-nji ýyla çenli Ene Myahri perinatal merkezinde (Gýokdepe şäheri, Ahal welaýaty) çaga lukmany bolup işledi. 2017-nji ýylyň iýulynda lukman bejergi üçin Sankt-Peterburg şäherine iki hepdelik dynç aldy. Işine gaýdyp gelende, iş wagty iş ýerinde bolmanlygy sebäpli işden aýrylandygy barada habar berildi. Mundan başga-da, hassahananyň baş lukmanynyň wezipesini ýerine ýetiriji Annamurat Hanow tarapyndan gol çekilen işden boşatmak barada buýrukda, R.R.Ismatullaýewanyň iki hepdelik dynç alyşy ýok ýok diýlip görkezilen. Şeýle hem, resminamada işden aýrylmak ýolbaşçynyň şahsy bähbidi sebäplidigi aýdylýar. Şeýle-de bolsa, Türkmenistanyň Zähmet kodeksine laýyklykda bu işden aýrylmak üçin kanuny esas bolup bilmez. Ismatullaýewa Ahal Welaýatyň Kärdeşler arkalaşyklary birleşmesine ýüz tutup, Zähmet kodeksiniň talaplaryna laýyklykda ýaňadan işe alnyp, wezipesinde dikeldilmegini.

Ismatullaýewanyň islegi kanagatlandyrylmaly diýlen karar berilsede, kärdeşler arkalaşygy soňra pikirini üýtgetdi we zenan doktory goldamakdan ýüz öwürdi. Prosessual düzgün bozmalar bilen geçirilen kazyýet işinde H. R. Ismatullaýewanyň bikanun işden aýrylmagy baradaky şikaýaty ret edildi. Ismatullaýewa kazyýetiň kararyna şikaýat etdi, ýöne Türkmenistanyň ýokary kazyýeti şikaýatyna seretmek islemedi.

H. R. Ismatullaýewanyň işden aýrylmagy, aslynda, professional bütewiligi we garaşsyzlygy üçin jeza boldy. Şeýlelik bilen, hassahana ýüz tutan hassalardan pul almak maksady bilen, ýasama diagnozlaryň çykarylýandygy barada aç-açan garşy çykdy, ýa-da zerur däl halatlarda beýleki tölegli amallar üçin näsaglardan pul alynýandygy barada çekinmän aýtdy. H. R. Ismatullaýewanyň aýlyk haklaryndan pul yzygiderli we esassyz tutulýardy. Heniz perinatal merkezde işleýärkä, R.R.Ismatullaýewa aýlygyndan puluň saklanýandygy barada arz edip kazyýete şikaýat etdi. Klinikanyň ýolbaşçylary, H R. R. Ismatullaewanyň köpçülikleýin çärelere gatnaşmakdan ýüz öwürmeginden nägile bolýarlar. Zenan doktor wagtynyň hassalar üçin has möhümdigine nygtaýardy.

Işinden aýrylandan soň, H. Ismatullaýewa öz hünäri boýunça iş tapyp bilmedi, Keminden bäş gezek zähmet biržasy arkaly dürli lukmançylyk edaralarynda lukman bolup işe başlady, ýöne her gezek, birnäçe günden soň düşündiriş bermezden işden aýrylýardy.

Kazyýete we beýleki döwlet edaralaryna ýüz tutanlaryndan soň, H.R. Ismatullaýewanyň adalat gazanmagyna we işine gaýdyp gelmegine kömek etmänsoň, garaşsyz daşary ýurt metbugatlaryndan kömek sorady. 2020-nji ýylyň 16-njy noýabrynda “Türkmen.News” (Niderlandy) maglumat portaly [1] adalat ugrundaky göreşi barada beýanat çap etdi.

2023-nji ýylyň 15-nji iýulynda H. R. Ismatullaýewanyň işi Ýewropa Parlamentiniň agzalary tarapyndan "Merkezi Aziýada basyş amallary: adam hukuklaryny goraýjylaryň sesleri" mowzugy boýunça geçirilen onlaýn çekişmede seslendirildi. Gürrüňdeşlik geçirilen günüň ertesi, ýagny 2021-nji ýylyň 16-njy iýulynda H.R.Ismatullaýewa tussag edildi: raýat eşiklerini geýen polisiýa işgärleri ony öýünden näbelli tarapa alyp gitdiler. 14 günläp H.R. Ismatullaýewa daşky gurşaw bilen hiç hili aragatnaşyksyz saklandy, Garyndaşlary hem onuň nirededigi barada hiç hili maglumat bilmeýärdi. Wagtyň, geçmegi bilen garyndaşlary onuň Aşgabat welaýatynyň Büzmeýin etrabynyň polisiýa tussaghanasynda bolandygyny bilip, şol ýerden Asudalyk köçesindäki Içeri işler ministrliginiň tussaghanasyna äkidilendigini anykladylar.

Mälim bolşyna görä Ismatullaýewa garşy hilegärlik ( moşeýniçestwo), resminama galplaşdyrmak, kömege we goldawa mätäç adama garşy gödeklik görkezmek ýaly aýyplanmalar görkezilip, 2021-nji ýylyň 7-nji sentýabrynda geçirilen kazyýet işinde H. R. Ismatullaýewa özüne bildirilen aýyplamalarda günäli görkezilip dokuz ýyl azatlykdan mahrum edildi. H. R. Ismatullaýewanyň kazyýet işi adalatlyly, esasan hem bellenilen aklawçysy öz müşderisiniň haklaryny goralmandygy sebäpli işiň adalatly geçendigine şübhe döredýär. Ismatullaýewanyň maşgalasynyň ýüz tutan ähli aklawjylarybu işe "ýokary guramalaryň" üns merkezindedigini aýdyp, bu işden ýüz öwürdiler. Şeýle hem, H R. Ismatullaýewanyň özüne bildirilýän aýyplamalary “boýun almaga” mejbur etmek üçin suddan ozalky tussaglykda gynamalara we ýowuz daraşmalara sezewar bolmagyny çak edýäris. Mundan başga-da, H, R. Ismatullaýewa garşy gozgalan kazyýet işi, öz hukuklary ugrunda göreşmäge we halkara jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekmegi başaranlygy üçin, batyrgaýlygy sebäpli jeza berlendigine ynanmak üçin ähli esaslar bar.

2021-nji ýylyň 22-nji iýulynda H. R. Ismatullaýewanyň tussag edilmeginden bir gün öň ara alnyp maslahatlaşylýan çäräni guran Ýewropa Parlamentiniň dört agzasy, ony goldamak üçin beýannama berdi . Olar "doktor H. R. Ismatullaýewa sebäp bolan adalatsyzlyga we" bikanun tussag edilmegine "iň güýçli ýagdaýda gynanýandyklaryny mälim etdiler. Türkmen häkimiýetlerini derrew we şertsiz boşatmagyny üpjün etmeklige we yzarlaýan şahsyýetleri jogapkärçilige çekmäge çagyrdylar. Şeýle hem, H.R. Ismatullaýewanyň bikanun işden çykarylmagy barada aç-açan derňew geçirmäge çagyrdylar. Ismatullaýewa we professional işlerine erkin gatnaşmak hukugyny üpjün edýär. 2021-nji ýylyň 16-njy noýabrynda ABŞ Kongresiniň dört agzasy Prezident Berdimuhamedowa açyk hat iberip, H.R. Ismatullaýewanyň derrew boşadylmagyny isledi we tussag edilmegi we iş kesilmegi “dünýäde Türkmenistanyň negatiw keşbini döredýändigini” aýtdy.

Bu hatda berlen maglumatlara esaslanyp, doktor H.R. Ismatullaýewanyň işi bilen baglanyşykly aşakdaky çäreleri görmegiňizi haýyş edýäris:

Ombudsmeniň edarasyna:

1. H. R. Ismatullaýewanyň tussaglykda wagty, kadaly iýmitlenmek we medisina kömegini almak, azatlykdan mahrum edilen ýerine gözegçilik etmegi guramak.

2. Hökümet edaralaryndan halkara we milli kanunlar bilen göz öňünde tutulan H R. Ismatullaýewanyň hukuklarynyň berjaý edilmegini üpjün etmek, şeýle hem ozal berlen hukuklaryň bozulmagy sebäpli jogapkär işgärleri jenaýat jogapkärçiligine çekmek. üçin täsirli çäreleri talap etmek.

Içeri işler ministrligine:

1. Türmede oturan H. R. Ismatullaýewanyň halkara adam hukuklary ülňülerine laýyklykda garalmagyny kepillendirmek.

Baş prokurora:

1. H. R. Ismatullaýewanyň tussag edilmeginiň adalatsyz aýyplamalara esaslanyp, halkara adalatyna laýyk gelmeýän kazyýet işleriniň netijesinde düýpli haýal etmän derňew geçiriň. Şeýle hem tussaglykda saklanýan hukuklarynyň bozulmagy, bu bozulmalar üçin jogapkär şahsyýetleriň jogapkärçilige çekilmegini üpjün etmek.

2. H. R. Ismatullaýewanyň işden aýrylmagynyň kanunylygy barada giňişleýin we bitarap derňew geçiriň we işinde päsgelçiliksiz dikeldilmeginiň we hünär işlerine gatnaşmagynyň mümkinçiligini üpjün etmek üçin zähmet hukuklaryny bozan jogapkärleri jogapkärçilige çekiň.

Ýokary kazyýet:

1. H. R. Ismatullaýewa garşy gozgalan jenaýat işiniň milli we halkara adalatly kazyýet işlerine doly laýyk ýändigini göz öňünde tutuň; H. Ismatullaýewa garşy esassyz aýyplamalary bes ediň we gyssagly ýagdaýda boşadyň.

Bu hatda gozgalýan meselelere üns bereniňiz üçin sag bolsun aýdýarys.

Hormatlamak bilen,

Tajigul Begmedowa, Adam Hukuklary barada Türkmen Helsinki Gaznasy (Bolgariýa),

Wýaçeslaw Mamedow, Türkmenistanyň Demokratik Bileleşigi (Niderlandiýa),

Timur Misrihanow, Türkmenistanyň (Gollandiýa) garaşsyz aklawçylar birleşigi,

Ruslan Mýatiýew, Türkmen.New,

Farid Tuhbatullin, Adam hukuklary boýunça türkmen başlangyjy (Awstriýa),

Brižit Dýufo, Adam hukuklary boýunça halkara hyzmatdaşlygy (Belgiýa).