1-nji sentýabrda Aşgabatda iş sapary bilen Türkmenistana baran ABŞ-nyň Wekiller palatasynyň Daşary gatnaşyklar komitetiniň işgäri Brent Woolfork bilen türkmen aktiwistleriniň duşuşygy geçirildi.
“Şu gün raýat jemgyýetiniň ýolbaşçylary hökmünde Türkmenistandaky ýagdaýa baha bermegiňizi eşitmek isleýärin. Soňky ýyllarda işlemek has kynlaşdymy ýa-da aňsatmy? " – diýip Woolfork halka ýüzlenip sorady.
Duşuşyga gatnaşan bir aktiwist NBCA-a söhbetdeşliginiň uzak bolandygyny aýtdy, ýöne jenap Woolfork üns bilen diňledi.
"Aladalarymyzyň çynlakaý kabul edilýändigine beğendik, -diýdi ol,- ol bizde ylham döretdi”.
Şeýle hem ol, ýygnananlaryň hemmesiniň diýen ýaly şol bir pikiri öňe sürýändiklerini aýtdy: "Iş has kynlaşdy we köpleriň bu işi işlemäge bolan höwesi gaçdy, sebäbi jemgyýetçilik guramalarynyň köpüsü henizem hasaba alynmaýar we işlemeýär".
Ýaşlar toparynyň ýolbaşçysy, hökümete degişli bolmadyk guramalaryň işine, maliýeleşdirilmegine we emläklerine doly gözegçilik edýän jemgyýetçilik guramalary baradaky kanunlaryň hakyky liberallaşdyrylmagyndan soň ýagdaýyň gowulaşjakdygyny aýtdy.
Aktiwistleriň Adalat ministrligine tabşyrýan arzalary aç-açan ret edilýär ýa-da birnäçe ýyllap çözülmän galýar.
"Hasaba alyş tertibini ýönekeýleşdirmek we jemgyýetçilik aktiwistlerine has köp hukuk we erkinlik bermek zerur" -diýdi.
Aktiwist, bellige alynmadyk jemgyýetçilik guramalarynyň işlerini haýsydyr bir kanunlaşdyrmak üçin ygtyýarnama ulanmaga mejbur bolýan iş usullary barada-da durup geçdi.
"Belki, kongresmen bilen bolan duşuşygymyzda aç-açan aýdan sözlerimiz, türkmen häkimiýetlerine biziň meselelerimize has gowy düşünmäge kömek eder?" -diýip, çare tamamlanandan soň ol düşündi.
Garaşsyz žurnalist, Counterpart Konsorsium taslamalary durmuşa geçirilenden soň, ilkinji jemgyýetçilik guramalarynyň, IREX ýaly müňlerçe türkmen raýatynyň kompýuter okuwyny alan türkmenleriň hökümete degişli bolmadyk pudagynda dörän çuňluklarynda eýýäm kyn ýagdaýyň ýaramazlaşandygyny aýtdy.
Şeýle hem žurnalist neşe serişdeleriniň ulanylmagynyň öňüni alýan guramanyň işgäri tarapyndan goldanyldy.
"Şol wagtlar Counterpart-yň bize berýän maglumatlary bardy" -diýdi. Taslamalar ýapylansoň, adadaky ýaly ýaşaýarys ".
Resmi maglumatlara görä, Türkmenistanda birnäçe ýüz dürli birleşik hasaba alnan, emma hakykatda bu gurluşlar hökümet tarapyndan maliýeleşdirilýär ýa-da ýarym täjirçilik.
2009-njy ýylda Türkmenistanda geçirilen IWPR derňewi, Aşgabatda daýhanlara organiki önümleri ösdürip ýetişdirmegi öwretmek üçin bilimlerini ulanmak isleýän alymlaryň toparynyň hasaba alynmandygyny ýüze çykardy; çagalar üçin tomus lagerlerini guramak isleýän topar; Garyp mekdep okuwçylaryny ary saklamak, towşan ösdürip ýetişdirmek ýa-da ekologiýa taýdan arassa dökün döretmek ýaly girdeji getirip biljek bir zat öwretmek üçin haýyr-sahawat guramasy döretmek isleýän oba hojalygy hünärmeni.
Häkimiýetleriň hasaba alynmagyny inkär etmegini dowam etdirýän jemgyýetçilik guramalarynyň sanawyna bilim taslamalarynda işleýän adam hukuklary toparlary, žurnalistika we daşky gurşaw toparlary girýär.
Uruş we Parahatçylyk hasabaty instituty
