Adam hukuklary boýunça halkara guramasy "Freedom House" "Dünýädäki azatlyk - 2016" hasabatyny çap etdi, hasabatda Merkezi Aziýanyň ähli ýurtlarynda syýasy we raýat azatlyklarynyň berjaý edilmegi bilen baglanyşykly ýagdaýa gowulyk dilemek galýar.

"Freedom House" 195 ýurtda "erkin", "bölekleýin erkin" we "erkin däl" bölünen syýasy we raýat azatlyklarynyň derejesine baha berdi.

Ynsan hukuklaryny goraýjylaryň pikiriçe, Gazagystanyň, Özbegistanyň we Täjigistanyň häkimiýetleri öz ýurtlarynda galan oppozisiýadan dynmak bilen “galp saýlawlar” arkaly öz pozisiýalaryny berkitdi. Hasabatda: "Hatda Gyrgyzystanda geçirilen parlament saýlawlary ýurtda plýuralizm nukdaýnazaryndan işlemeýän syýasy ulgamyň gorkusyny tassyklady" diýilýär.

Geçen dört ýurtda-da saýlaw geçirildi: Täjigistan we Gyrgyzystan täze mejlis saýlady, Gazagystan we Özbegistan bolsa häzirki prezidentlerini gaýtadan saýlady.

Netijeler, dürli ýurtlardaky "Freedom House" hasabatynda bu ýurtlaryň reýtingine täsir etdi. Hasabata görä Merkezi Aziýanyň bäş döwletiniň hemmesi "erkin däl".

Bu habara görä, reýtingde üçünji orny eýelän Özbegistan (iň erkin ýurtlar sanawyň başynda - redaktoryň belligi) Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda iň erbet döwlet. Bu ýurtdaky syýasy we raýat azatlyklary, adam hukuklary aktiwistleri tarapyndan 7 bal. Bu ölçegleriň her biri 1-den (azatlyklaryň ýagdaýy gaty gowy) 7-e çenli (erkinlik derejesi gaty erbet) baha berilýär.

Türkmenistanda erkinlik derejesi bilen ýagdaý gowy däl. Ýurt dördünji orunda, bu ýurtdaky syýasy we raýat azatlyklarynyň görkezijileri goňşy Özbegistanda bolşy ýaly;

Täjigistan syýasy azatlyklar üçin ýedi bal we raýat azatlyklary üçin alty bal bilen 16-njy orny eýeledi.

Gazagystan "Freedom House" reýtinginde syýasy azatlyklar boýunça alty bal we raýat azatlyklary babatynda bäş bal bilen 24-nji orny eýeledi.

Gyrgyzystan, hukuk goraýjy aktiwistleriň pikirine görä, Merkezi Aziýanyň iň erkin ýurdy. Syýasy we raýat azatlyklarynyň görkezijilerine bäş bal berlen ýurt 38-nji ýerde durýar.